-
1 затеять
1. сов. что и с неопр.; разг.начать, предпринять что-л.башлау, башлап ебәреү, тотоноу2. сов. что и с неопр.; разг.задуматьниәтләү, уйлау -
2 с
1. предлогс род. п.при обозначении предмета, места, с поверхности которого или от которого удаляется, отделяется кто-что-л.-дан/-дән2. предлогс вин. п.при указании на приблизительную меру, примерное количество чего-л.самаһы, тиклем, саҡлы, -лап/-ләп, -дай/-дәй, -ға/-гә яҡын3. предлогс твор. п.при обозначении совместности, указывая на предмет или лицо, участвующее в чём-л. вместе с кем-чем-л.менән4. предлогс твор. п.при указании на наличие чего-л. в чём-л.-лы/-ле, -ған/-гән5. предлогс твор. п.при обозначении характера, образа действия-ып/-еп6. предлогс твор. п.при обозначении предмета, лица, посредством или с помощью которого осуществляется действиеменән, арҡыры, -лап/-ләп7. предлогс твор. п.при указании на лицо или предмет, с которым что-л. происходит, который испытывает, претерпевает что-л.-ды/-де, менән, -ға/-гә8. предлогс твор. п.при обозначении цели действияменән9. предлогтвор. п.при обозначении лица или предмета, к которому устанавливается какое-л. отношение другого лица или предметаменәнс миру по нитке – голому рубашка — ил төкөрһә – күл булыр
илдән еп йыйһаң, яланғасҡа күлдәк булыр10. предлогпри обозначении места, откуда направлено движение, действие-дан/-дән11. предлогс род. п.при обозначении места, предмета, характеризующего какое-л. лицо или предмет по происхождению, пребыванию где-л. и т.п....ы, -дан/-дән килгән (алынған)12. предлогс род. п.при указании на время, являющееся начальным моментом в развитии какого-л. действия, состояния-дан/-дән (алып, башлап, бирле13. предлогс род. п.при обозначении лица, предмета, от которого берётся, получается, требуется что-л.-дан/-дән14. предлогс род. п.при обозначении предмета, лица, служащего образцом для подражания, воспроизведения-дан/-дән, -дың/-дең15. предлогс род. п.с существительными `согласие`, `разрешение`, `позволение` при указании на основание для совершения действияменән, буйынса, нигеҙендә16. предлогс род. п.при указании причины состояния, действия-дан/-дән17. предлогс род. п.при обозначении предмета, орудия, с помощью которого совершается действиеменән (башлап), -дан/-дән (башлап) -
3 со
1. предлогс род. п.при обозначении предмета, места, с поверхности которого или от которого удаляется, отделяется кто-что-л.-дан/-дән2. предлогс вин. п.при указании на приблизительную меру, примерное количество чего-л.самаһы, тиклем, саҡлы, -лап/-ләп, -дай/-дәй, -ға/-гә яҡын3. предлогс твор. п.при обозначении совместности, указывая на предмет или лицо, участвующее в чём-л. вместе с кем-чем-л.менән4. предлогс твор. п.при указании на наличие чего-л. в чём-л.-лы/-ле, -ған/-гән5. предлогс твор. п.при обозначении характера, образа действия-ып/-еп6. предлогс твор. п.при обозначении предмета, лица, посредством или с помощью которого осуществляется действиеменән, арҡыры, -лап/-ләп7. предлогс твор. п.при указании на лицо или предмет, с которым что-л. происходит, который испытывает, претерпевает что-л.-ды/-де, менән, -ға/-гә8. предлогс твор. п.при обозначении цели действияменән9. предлогтвор. п.при обозначении лица или предмета, к которому устанавливается какое-л. отношение другого лица или предметаменән10. предлогпри обозначении места, откуда направлено движение, действие-дан/-дән11. предлогс род. п.при обозначении места, предмета, характеризующего какое-л. лицо или предмет по происхождению, пребыванию где-л. и т.п....ы, -дан/-дән килгән (алынған)12. предлогс род. п.при указании на время, являющееся начальным моментом в развитии какого-л. действия, состояния-дан/-дән (алып, башлап, бирле13. предлогс род. п.при обозначении лица, предмета, от которого берётся, получается, требуется что-л.-дан/-дән14. предлогс род. п.при обозначении предмета, лица, служащего образцом для подражания, воспроизведения-дан/-дән, -дың/-дең15. предлогс род. п.с существительными `согласие`, `разрешение`, `позволение` при указании на основание для совершения действияменән, буйынса, нигеҙендә16. предлогс род. п.при указании причины состояния, действия-дан/-дән17. предлогс род. п.при обозначении предмета, орудия, с помощью которого совершается действиеменән (башлап), -дан/-дән (башлап) -
4 заварить
1. сов. чтобешереү2. сов. чтотех.путём сварки, заливкииретеп (ҡойоп) йәбештереү, ҡаплау3. сов. чтоперен., прост.тотоноу, ҡуйыртып (башлап) ебәреү -
5 завести
1. сов.кого-чтоилтеп ташлау, алып килеү (инеү), индереү2. сов.кого; разг.юл ыңғайы индереү, индереп сығыу3. сов.когоситкә алып китеү, (төпкөлгә) индереү4. сов. чтотөҙөү, ҡороу, һалыу, булдырыу5. сов.кого-чтоприобрестиалыу, булдырыу6. сов. чтоурынлаштырыу, индереү7. сов. чтоначатьбашлау, башлап ебәреү8. сов. чтохәрәкәткә килтереү, ҡуҙғатып (эшләтеп) ебәреү, йөрөтөү, эшләтеүзавести в тупик — ҡомға ултырыу, көрсөккә терәтеү
-
6 застрельщик
-
7 зачинщик
-
8 здравие
с; уст. см. здоровьево здравие уст. — иҫәнлеккә-һаулыҡҡа
здравия желаю (желаем) воен. — һаулыҡ теләйем (теләйбеҙ)
начать за здравие, а кончить (свести) за упокой — маҡтау менән башлап, яманлап ҡуйыу
күңелле башлап, күңелһеҙ бөтөрөү -
9 начать
1. сов. что и с неопр.; в разн. знач.башлау, тотоноу, керешеү2. сов. что, с кого-чегобашлап ебәреү -
10 начинатель
мбашлаусы, башлап ебәреүсе, нигеҙ һалыусы, инициатор -
11 начинающий
1. прич. от начинать2. прил.яңы башлаусы, яңы башлап тотоноусы, йәш, тәжрибәһеҙ3. в знач. сущ.; м и ж начинающий и начинающаябашлап тотоноусы, өйрәнә башлаусы -
12 начиная
-
13 первопечатный
1. прил.тәү башлап (беренсе булып) баҫылған2. прил.беренсе (тәүге) тапҡыр баҫылған, тәүге баҫма -
14 первопроходец
-
15 аполог
м; лит.апологхайуандар тормошон һүрәтләп, асыҡтан-асыҡ әҙәплелеккә өйрәткән, мәҫәлдәрҙе башлап ебәргән ҡыҫҡа ғына кинәйәле хикәйәләү -
16 ведущий
1. прич. от вести2. прил.головнойиң башта барыусы, алып барыусы, башлап барыусы3. в знач. сущ., м и ж ведущий и ведущаяалып барыусы, етәксе4. прил.; перен.главный, руководящийтөп, етәксе5. прил.; тех.йөрөтөүсе, хәрәкәтләндереүсе, хәрәкәткә килтереүсе -
17 верховодить
несов. кем-чем; разг.баш булыу, етәкселек итеү, башлап алып барыу -
18 вновь
1. нареч.яңынан, ҡабаттан, өр-яңынан, тағы ла2. нареч.яңы (ғына), күптән түгел, тәү башлап -
19 вожак
1. мбашлап барыусы, оҙатып барыусы, оҙатыусы, юл күрһәтеүсе2. мбашлыҡ, етәксе -
20 вожатый
1. м уст.вожакоҙатып барыусы, оҙатыусы, юл күрһәтеүсе2. мбашлыҡ, башлап барыусы3. мвожатыйпионер отряды йәки дружинаһының етәксеһе4. м разг.вагоновожатыйтрамвай йөрөтөүсе
См. также в других словарях:
башчы — Башлап йөрүче, җитәкче кеше, башлык. БАШЧЫЛЫК – Башчы булу; җитәкчелек … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
башлау — 1. Нин. б. эш яки шөгыльгә керешү 2. Продуктларны һ. б. тотарга, кулланырга керешү 3. сир. Юнәлтү, юнәлдерү; күрсәтмә бирү, җитәкчелек итү ул безне тугры юлга башласын 4. бәйл. БАШЛАП – шул көннән башлап... . иртәдән башлап кичкә чаклы 5. рәв.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ачу — I. ф. 1. Нәр. б. капкачын, каплаган нәрсәсен күтәреп яки читкә алып, этәреп эчен карарга, әйбер алырга мөмкинлек булдыру. Ябылган, пичәтләнгән нәрсәләрнең капкачын, бөкесен һ. б. ш. алу 2. (Ишек, капка һ. б. ш. ны) як якка яки читкә этәреп,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
инициатива — 1. Башлап йөрү, берәр эшне башлап җибәрергә этәреш бирү. Берәр эштә җитәкче роль 2. Үзаллы эш йөртүгә сәләт, булдыклылык, эшлеклелек … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
адәм — 1. Коръән һәм мифик язмаларда – җир йөзенә иң башлап яратылган кеше 2. ӘДӘМ – Кеше адәм түгел, хайван түгел, ни бу?. Билгесез, таныш булмаган ир кеше өйдән өч әдәм чыкты. кимс. Бәндә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аккорд — Берничә музыкаль авазның, тоннарның гармонияле кушылып яңгыравы. АККОРД АЛУ (БИРҮ) – Көйне уен коралында башлап җибәрү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ата — 1. Гаиләдә: балалары булган ир кеше; әти 2. Нәр. б. башлап нигез салучы Тукай – татар шигъриятенең атасы 3. с. Ир җенесеннән булган ата каз 4. с. Бик, үтә, атаклы ата куштан. АТА ЙОРТЫ – Туган йорт. АТА КАЙЧЫ – Өй түбәсе кыегына куелган кара… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
атаман — 1. Борынгыда: ирекле казак дружиналарының сайлап куелган җитәкчесе 2. Казак гаскәрендә яки авылында билгеләп яки сайлап куелган башлык 3. Юлбасар шайкасы башлыгы 4. күч. Нәр. б. оештырып, башлап йөрүче, башлык 5. күч. Сугыш чукмары. АТАМАНЛЫК ИТҮ … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әүвәл — рәв. 1. Күпмедер вакыт элек. Элек, элекке заманда. с. Элеккеге, борынгы 2. Башта, нин. б. эштән элек 3. Беренче (тапкыр). Беренче булып, башлап. с. Беренче, баштагы, башлангыч … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
башкода — Иң башлап белешергә йөргән яучы; яучыларның башлыгы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
башлангыч — с. 1. Беренче, беренчел, баштагы. Өйрәнчек, күнекмәлек б. адымнар 2. Иң түбәнге, беренче баскычтагы. Нин. б. оешманың урындагы бүлеге (буыны) булып торучы 3. и. Башлап җибәрелгән эш яки күренеш; яңалык 4. и. Башланып китүнең төп чыганагы.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
